Συνειρμοί στις πεζούλες

Ισως όμως να ήταν πιο ευτυχισμένοι, λέει νοσταλγικά η νεαρή μου φίλη καθώς κοιτάμε τους λόφους της Τήνου ριγωμένους απ' άκρη σ' άκρη απο πέτρινες πεζούλες κι αναρωτιόμαστε πώς ήταν η καθημερινότητα των ανθρώπων που τις έφτιαξαν. Ζούσαν στα χωριά που επισκεπτόμαστε τώρα εμείς με το αυτοκίνητο,  τα περπατάμε και λαχανιάζουμε σε πέντε λεπτά, πανέμορφα για το σημερινό επισκέπτη. Καλλιεργούσαν  τις πεζούλες που είχαν χτίσει με τα χέρια τους, διασκέδαζαν στις θρησκευτικές γιορτές,  παντρεύονταν μικροί, πέθαιναν νέοι. Δεν ξέρουμε πολλά για τη ζωή τους, αλλά τη φανταζόμαστε απλή, χωρίς επιλογές. Αυτό μπορεί να φαίνεται  ανακουφιστικό, να κάνει σημερινούς ανθρώπους να νοσταλγούν μια ζωή που δεν θα μπορούσαν ν' αντέξουν ούτε μισή μέρα. 

Κάποτε στην Κίνα ο Μάο Τσετουνγκ αποφάσισε ότι οι διανοούμενοι έπρεπε να δουλεύουν σαν αγρότες για να επέλθει ισότητα στην κοινωνία. Εστειλε μερικές χιλιάδες φοιτητές στα χωράφια, κίνηση γοητευτική  στα μάτια των δυτικών. Ο Σαρτρ κι άλλοι τολμηροί διανοούμενοι τον θαύμασαν για καιρό πριν καταλάβουν πόσο δολοφονικές ήταν οι ιδέες του. Νομίζω  και ο Τσίπρας είχε κάποτε δηλώσει το θαυμασμό του. Οι φοιτητές εκείνοι  εξοντώθηκαν, όχι μεταφορικά, κυριολεκτικά, άμαθοι καθώς ήταν στον σκληρό αγροτικό τρόπο ζωής της εποχής. Δεν ξέρω πόσο καιρό έκαναν οι δυτικοί να καταλάβουν ότι ο Μάο ήθελε απλώς να εξαφανίσει πιθανούς πολιτικούς αντιπάλους με τον ευφάνταστο αυτό τρόπο.

Υπάρχει ένα είδος νοσταλγίας για την έλλειψη επιλογών στη ροπή που δείχνουμε προς τον αυταρχισμό τα τελευταία χρόνια. Η ελευθερία είναι αληθινός πονοκέφαλος, να πρέπει να αποφασίζεις για τη ζωή σου. Να σου λένε οι άλλοι, οι γονείς, οι στρατηγοί, οι οδηγητές, οι παπάδες, είναι πιο ξεκούραστο. Δεν έχεις παρά να υπακούς, ή να αντιστέκεσαι, πράγμα  ηρωικό. Πολλοί ζηλεύουν τη γενιά του Πολυτεχνείου που είχε να αντισταθεί σε κάτι. Λένε ότι μια χούντα μας χρειάζεται, όχι τόσο για να βάλει τάξη, όσο για να προσφέρει ευκαιρίες ηρωισμου. Ελλείψει χούντας, βρίσκουμε την τρόικα, τη Μέρκελ, τον Σόιμπλε, το σύστημα γενικώς, κάτι που να μοιάζει αυταρχικό για να του αντισταθούμε. Σταδιακά  το κλισέ της αντίστασης γίνεται  πανίσχυρος κομφορμισμός, μια προσευχή που πρέπει να απαγγέλεις παντού για να γίνεσαι αποδεκτός, να περνάς καλά, να μην τσακώνεσαι με τους φίλους σου, να μη σε βρίζουν στο Facebook. Αναποδογύρισαν τα πράγματα.

Αυτός ο κομφορμισμός, κυβερνώντας πλεον, φτάνει  να προτείνει να  πούμε όλοι μαζί Οχι στην  Ευρώπη, απαντώντας στο πολύπλοκο ερώτημα που κατασκεύασε, μακρύ κι ασαφές κι ολίγον διφορούμενο, σα χρησμό που μπορεί να σε γλιτώσει, ή και να σε καταστρέψει αν τον ερμηνεύσεις λάθος. Να γλιτώσουμε  απο την πολύπλοκη σύγχρονη ευρωπαϊκή δημοκρατική οργάνωση, τις προκλήσεις και τους στόχους της που αφαιρούν εξουσία απο τους ντόπιους πολιτικούς, να βρουμε τον αληθινό βαθύ εαυτό μας τον ανάδελφο, ίσως και το σοσιαλισμό σε μια μόνη χώρα. 

Αδικώ τις νησιώτικες πεζούλες με τους συνειρμούς αυτούς. Φταίει η επικαιρότητα . Θα μπορούσαν, υποθέτω, μια χαρά να καλλιεργηθούν με μεθόδους πολυ πιο ξεκούραστες απο εκείνες της εποχής που φτιάχτηκαν. Υπάρχει τεχνογνωσία, στις όχθες των ευρωπαϊκών ποταμών, ξέρετε.